Đây là những vấn đề cốt lõi về mối quan hệ giữa những mạng xã hội phổ biến với việc xây dựng doanh nghiệp thế kỷ 21
Nguyên tắc, không phải sản phẩm
Mặc dù hầu hết sự quan tâm đều hướng tới những dịch vụ mới của Twitter nhưng đáng lẽ ra sự quan tâm đó nên dành cho những nguyên tắc mới của Twitter thì hơn. Các nguyên tắc chứ không phải sản phẩm mới thực sự là điều tạo ra sự khác biệt, độc đáo và làm cho các doanh nghiệp phát triển hơn.
“Don’t be evil”(khẩu hiệu của Google): chúng ta đã chứng kiến sức mạnh đột phá của ba từ này như thế nào (và ngược lại cũng tốn kém để rút thoát khỏi chúng). Đôi khi, tuyên bố về sản phẩm cũng thú vị – nhưng hành động thực tế lại nằm trong những nguyên tắc đã tuyên bố, bởi vì chúng xác định và định hình việc một tổ chức sẽ suy nghĩ theo lối nào, lý do và hành động của tổ chức đó…
Làm thế nào Twitter (hoặc Facebook hoặc Foursquare) phát triển không phải chỉ đơn thuần “đánh bại” đối thủ hiện tại mà còn lúc nào cũng hoạt động nổi trội hơn đối thủ của mình? Không chỉ đơn thuần với một sản phẩm hoặc một dịch vụ duy nhất mà với những nguyên tắc có thể tạo ra những sản phẩm và dịch vụ tuyệt vời.
Lúc nào cũng phải tốt
Đó là nguyên tắc cơ bản mới của Twitter – và điều thú vị là đó là nguyên tắc cở bản của Google nhưng Twitter lại làm tốt hơn. Liệu Twitter có duy trì được điều đó không? Có thể có. Điều quan trọng nhất về điều này chính là việc nó thúc đẩy Twitter như thế nào, như chúng ta đang thảo luận, trong việc tạo ra những giá trị thực sự có ý nghĩa mang tính bền vững. Đó chính là điều mà khoảng 95% các tổ chức không làm được – nhưng đó lại chính là những gì mà mọi người, cộng đồng và xã hội đòi hỏi.
Cởi mở, minh bạch là chiến lược tồn tại
Tại sao Twitter lại tập trung vào điều này và câu trả lời là một “chiến lược” tồn tại. Ý tưởng mới, khái niệm mới, ứng dụng mới – tất cả các điều đó đều dẫn đến việc tổ chức trở nên thông thoáng và cởi mở. Đó là một cách tốt nhất để thể hiện luận điểm rằng đối với những tổ chức thế hệ tiếp theo, sự thông thoáng mở cửa là một vấn đề quan trọng: không làm được điều này và mọi người thì không công bình, bình đẳng trong cuộc chơi.
Tổ chức thực nghiệm
“Tại sao Twitter không có mô hình kinh doanh?” và câu trả lời là về thực nghiệm. Mặc dù rất nhiều tổ chức muốn được trải nghiệm nhưng họ không thể làm như vậy bởi vì họ không được xây dựng để làm điều đó. Twitter tổ chức sắp xếp cho sự trải nghiệm bằng cách tạo ra những nhóm hành động nhanh chóng giải quyết những vấn đề hóc búa, khó nhằn. Đó chính là diện mạo của các doanh nghiệp trong thế kỷ 21: mạng lưới làm việc chứ không phải cơ cấu làm việc thứ bậc hình kim tự tháp.
Cửa và cửa sổ
Sự khác biệt giữa mở cửa thông thoáng và minh bạch là gì? Đó chính là cửa và cửa sổ. Đó là một cách đơn giản mà hiệu quả để minh họa cho sự khác biệt mang tính chiến lược giữa hai khái niệm này và cách đó cũng có thể hỗ trợ cho các doanh nhân và nhà đầu tư suy nghĩ sâu sắc, nhạy bén hơn về việc áp dụng cạnh tranh của mỗi chiến lược.
Chiến thắng. Một khái niệm đã trở nên bị giảm mất nhiều giá trị bởi biệt ngữ nhưng hãy cố gắng nhìn nhận chúng từ một góc độ mới: Twitter giao dịch với các đối tác chỉ khi họ nghĩ mọi người đều chiến thắng – bao gồm cả người sử dụng cuối cùng. Liệu có thể như vậy không? Hãy nghĩ lại! Wall, Detroit, Big Food, Big Software và HMOs chỉ là một số ít trong số những người mà chiến thắng/ những chiến thắng có chút ảnh hưởng gì đó với họ nếu có. Đó là một cách đơn giản và hiệu quả để định hình lại chiến lược cho thế hệ tiếp theo trong một cách ngắn gọn.
Phóng đại những dấu hiệu yếu kém
Đó là mục tiêu của Twitter với SMS và trong thị trường mới nổi. Có thể 20% dân số thế giới – những người ở các nước kém phát triển – một chiếc điện thoại di động là cánh cổng duy nhất để tiếp cận thời đại thông tin. Đó là một trong những con đường tiên tiến nhất của ngày nay dẫn đến sự đổi mới: hướng tới nền tảng của kim tự tháp, cố gắng đem lại cho những người thiệt thòi và ở ngoài lề nhất một tiếng nói. Chứng kiến hiệu quả của việc khuếch đại những dấu yếu kém ở Chile, Haiti và Iran. Đó chính là cách các doanh nghiệp thế hệ tiếp theo đón nhận những thách thức của việc mở rộng thị trường.
Có được và tạo ra
Có hai loại doanh nhân: những người có được và những người tạo ra. “Những người có được” có quyền ảnh hưởng đến thị trường – nhưng những người sáng tạo mới là người tạo mọi việc (và các thị trường) đầu tiên và vì vậy về cơ bản họ quan trọng hơn. Đó cũng là sự khác biệt giữa người lãnh đạo và người tạo dựng – và đó chính là lời khuyên đáng giá cho tất cả các danh nhân, các chiến lược gia và các nhà đầu tư. Tại sao? Bởi vì 101 lời khuyên Econ (dành cho việc kinh doanh) thì lại sơ sài đối với việc áp dụng trong thực tế nhưng ngày nay, điều khan hiếm lại chính là khả năng sáng tạo và tạo dựng.
“Tạo ra điều gì đó mới không có trước đó (điều này thật tuyệt)”: đó chính là lời khuyên cuối cùng để khuyến khích các doanh nhân (với một ít ý kiến của tôi). Nghe có vẻ đơn giản? Vậy thì hãy thử xem bởi vì trong thực tế, điều này thực sự, thực sự là rất khó. Một loại dầu gội mới, dao cạo râu hoặc chiếc xe hơi có thể mang tính sáng tạo nhưng nó có thể hoàn toàn đáp ứng được điều trên. Đây là một cách đơn giản mà hiệu quả để bắt đầu suy nghĩ đột phá và chiến lược ngay lập tức.
Tương lai của quảng cáo
Twitter đang cố gắng kết nối mọi người theo một cách ý nghĩa nhất: kết nối tốt hơn, thông tin tốt hơn – lựa chọn tốt hơn. Tôi chỉ nghi ngại một chút về vấn đề kỹ thuật: thách thức cơ bản của thế kỷ 21 là việc tạo ra những sản phẩm đíc thức có ý nghĩa và truyền thông của thế kỷ 21 đang kết nối mọi người bằng những cách thức hiệu quả hơn – không chỉ đơn giản là “oanh ” người đọc – “người tiêu dùng” với những hàng tá quảng cáo rầm rộ hơn, to tát hơn. Xóa bỏ sự không đối xứng về thông tin chính là điều mà tương lai của quảng cáo hướng tới. Nhưng để làm được điều đó thì phải xây dựng doanh nghiệp thế kỷ 21 trước đã.
Các công cụ xã hội có thể dẫn đến, thông qua những hiệu quả hàng loạt, hiện tượng bong bóng và sụp đổ – giống như trên các thị trường. Trong trường hợp bong bóng thị trường, tài sản được định giá quá cao – trong trường hợp sụp đổ, chúng lại được định giá thấp. Gợi ý nhỏ của tôi là cuộc đối thoại chi tiết này cũng có thể là một tài sản chưa được sử dụng đúng mức. Nếu bạn quan tâm đến việc xây dựng mô hình kinh doanh thế hệ tiếp theo, thì có thể có khai thác được điều gì đó có ích.
– Bài viết của Umair Haque trên Harvard Business Publishing – Nguyễn Tuyến/Tuần Việt Nam dịch
Tâm Vũ – abviet
